STOPIEŃ TRZECI:
SPRAWOWANIE SAKRAMENTÓW WTAJEMNICZENIA
343. Dla ukazania paschalnego charakteru chrztu wskazane jest sprawowanie tego sakramentu w Wigilię Paschalną albo w niedzielę, kiedy Kościół wspomina Zmartwychwstanie Pańskie (por. Chrzest dzieci. Wprowadzenie, nr 9, z uwzględnieniem wskazań podanych w nrze 310).
344. Chrztu udziela się w czasie Mszy św., podczas której neofici po raz pierwszy przyjmują Komunię św. Biskup albo kapłan, który chrzcił, nowo ochrzczonym udziela bierzmowania.
345. Jeżeli chrzest sprawuje się poza Wigilią Paschalną lub poza dniem Wielkanocy, stosuje się albo Mszę z dnia, albo Mszę obrzędową wtajemniczenia chrześcijańskiego. Czytania wybiera się spośród tych, które podano w nrze 388; wolno również użyć czytań z niedzieli lub święta.
346. Każdemu dziecku towarzyszy chrzestny (chrzestna), którego (którą) za aprobatą kapłana dziecko samo sobie wybiera (por. Wprowadzenie, nr 43).
LITURGIA CHRZTU ŚWIĘTEGO
347. Gdy zbiorą się dzieci katechumeni z rodzicami (opiekunami) i chrzestnymi, rówieśnicy i przyjaciele oraz pozostali wierni, rozpoczyna się Msza św. Po czytaniach następuje homilia.
WEZWANIE
348. Po homilii katechumeni z rodzicami i chrzestnymi podchodzą do chrzcienicy.
Celebrans zwraca się do członków rodzin, do kolegów dzieci i do wszystkich obecnych tymi lub podobnymi słowami:
Najmilsi, pokornie prośmy Boga wszechmogącego, aby do grona swoich przybranych dzieci w Chrystusie przyjął N. i N., którzy za zgodą rodziców proszą o chrzest święty.
BŁOGOSŁAWIEŃSTWO WODY
349. Celebrans zwrócony do chrzcielnicy wypowiada następujące błogosławieństwo:
Boże, Ty niewidzialną mocą
dokonujesz rzeczy niezwykłych
przez sakramentalne znaki.
Ty w ciągu dziejów zbawienia
przygotowałeś wodę przez Ciebie stworzoną,
aby wyrażała łaskę chrztu świętego.
Na początku świata Twój Duch unosił się nad wodami,
aby już wtedy woda nabrała mocy uświęcania.
Boże, Ty nawet w wodach potopu
dałeś nam obraz odrodzenia,
bo ten sam żywioł
położył kres występkom i dał początek cnotom.
Boże, Ty sprawiłeś, że synowie Abrahama
przeszli po suchym dnie Morza Czerwonego,
aby naród wyzwolony z niewoli faraona
stał się obrazem przyszłej społeczności ochrzczonych.
Boże, Twój Syn, ochrzczony przez Jana w wodach Jordanu,
został namaszczony Duchem Świętym,
a gdy wisiał na krzyżu,
z Jego boku wypłynęła krew i woda,
po swoim zaś Zmartwychwstaniu nakazał uczniom:
„Idźcie i nauczajcie wszystkie narody,
udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna,
i Ducha Świętego”.
Wejrzyj na swój Kościół
i racz mu otworzyć źródło chrztu świętego.
Niechaj ta woda przez Ducha Świętego otrzyma łaskę
Twojego Jednorodzonego Syna,
aby człowiek, stworzony na Twoje podobieństwo
i przez sakrament chrztu obmyty
z wszelkich brudów grzechu,
odrodził się z wody i z Ducha Świętego
do nowego życia dziecka Bożego.
Celebrans prawą ręką dotyka wody i mówi:
Prosimy Cię, Panie, niech przez Twojego Syna
zstąpi na tę wodę moc Ducha Świętego,
aby wszyscy,
przez chrzest pogrzebani razem z Chrystusem w śmierci,
z Nim też powstali do nowego życia.
Przez Chrystusa, Pana naszego.
Wszyscy: Amen.
Inne formuły do wyboru, nr 389.
350. W Okresie Wielkanocnym, jeśli jest do dyspozycji woda chrzcielna poświęcona w czasie Wigilii Wielkanocnej, następuje błogosławieństwo i wezwanie Boga nad wodą według formuł podanych w nrze 389, z uwzględnieniem zmian tekstu podanych na końcu tych formuł. W obrzędzie nie może bowiem zabraknąć elementu dziękczynienia i błagania.
WYZNANIE WIARY PRZEZ WSPÓLNOTĘ
351. Przed wyrzeczeniem się szatana i wyznaniem wiary przez dziecikatechumenów celebrans może stosownie do okoliczności zachęcić rodziców i chrzestnych oraz wszystkich obecnych do wyznania wiary. Może to uczynić tymi lub podobnymi słowami:
N. i N. po długim przygotowaniu dzisiaj zostaną ochrzczeni, otrzymają od dobrego Boga nowe życie i staną się chrześcijanami.
W przyszłości musimy im okazywać więcej pomocy niż dotychczas, przede wszystkim wy, rodzice, którzy zgodziliście się na ich chrzest i bardziej niż inni troszczycie się o ich wychowanie. Także i my, którzy przygotowaliśmy dzieci na dzisiejsze spotkanie z Chrystusem, będziemy im tej pomocy udzielać.
A teraz, zanim dzieci wobec nas złożą wyznanie wiary, my wszyscy wobec nich, z pełną świadomością, odnówmy wyznanie naszej wiary, która jest wiarą Kościoła.
Wszyscy razem z celebransem mówią:
Wierzę w Boga, Ojca wszechmogącego, * Stworzyciela nieba i ziemi. * I w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, * który się począł z Ducha Świętego, Narodził się z Maryi Panny, * umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion; * zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał; * wstąpił na niebiosa; siedzi po prawicy Boga Ojca wszechmogącego; * stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. * Wierzę w Ducha Świętego; * święty Kościół powszechny, Świętych obcowanie, * grzechów odpuszczenie, * ciała zmartwychwstanie, * żywot wieczny. Amen.
Jeśli przemawiają za tym okoliczności, można zastosować również Symbol Nicejskokonstantynopolitański (por. nr 186).
Następnie celebrans zwraca się do katechumenów i mówi:
Teraz zaś wy, N. i N., zanim otrzymacie chrzest, wobec Kościoła wyrzeknijcie się szatana i złóżcie swoje wyznanie wiary.
WYZNANIE WIARY PRZEZ DZIECI-KATECHUMENÓW
352. Celebrans zwrócony do dzieci-katechumenów krótko do nich przemawia tymi lub podobnymi słowami:
N. i N., poprosiłyście o chrzest i wiele czasu poświęciłyście na swoje przygotowanie. Wasi rodzice zgodzili się na spełnienie waszego pragnienia. Katecheci, rówieśnicy i przyjaciele pomagali wam. Dzisiaj wszyscy wam przyrzekają dawać przykład swojej wiary i okazywać braterską pomoc.
Zanim zostaniecie ochrzczone, złóżcie wobec Kościoła wyznanie wiary.
WYRZECZENIE SIĘ ZŁA
353. Celebrans pyta wszystkich katechumenów:
FORMUŁA A
Pytam każdego z was: Czy wyrzekasz się szatana, wszystkich jego spraw i pokus?
Dzieci: Wyrzekam się.
Albo: FORMUŁA B
Pytam każdego z was: Czy wyrzekasz się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych?
Dzieci: Wyrzekam się.
Celebrans: Czy wyrzekasz się wszystkiego, co prowadzi do zła, aby cię grzech nie opanował?
Dzieci: Wyrzekam się.
Celebrans: Czy wyrzekasz się szatana, który jest głównym sprawcą grzechu?
Dzieci: Wyrzekam się.
WYZNANIE WIARY
354. Celebrans pyta:
Jakie jest imię kandydata do chrztu?
355. Chrzestny lub chrzestna podaje celebransowi imię dziecka przyjmującego chrzest, a on każde z nich pyta:
N., czy wierzysz w Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?
Dziecko: Wierzę.
Celebrans: Czy wierzysz w Jezusa Chrystusa, Jego Syna jedynego, a naszego Pana, narodzonego z Maryi Dziewicy, umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiada po prawicy Ojca?
Dziecko: Wierzę.
Celebrans: Czy wierzysz w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, obcowanie Świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne?
Dziecko: Wierzę.
Zaraz po wyznaniu wiary następuje chrzest przez polanie lub zanurzenie.
OBRZĘD CHRZTU
356. Celebrans czerpie wodę ze chrzcielnicy i trzykrotnie polewając nią pochyloną głowę wybranego, chrzci go w imię Trójcy Przenajświętszej:
N., JA CIEBIE CHRZCZĘ W IMIĘ OJCA
polewa po raz pierwszy
I SYNA,
polewa po raz drugi
I DUCHA ŚWIĘTEGO.
polewa po raz trzeci.
Chrzestny (chrzestna) kładzie prawą rękę na prawym ramieniu przyjmującego chrzest.
Jeżeli udziela się chrztu przez zanurzenie, celebrans chrzci zanurzając i wynurzając trzykrotnie dziecko lub jego głowę. Wypowiada przy tym te same słowa.
Należy przestrzegać zasad wstydliwości i przyzwoitości.
Po chrzcie każdego dziecka lud może wykonać krótką aklamację (por. nr 390)
357. Jeżeli nowo ochrzczeni mają zaraz otrzymać bierzmowanie, opuszcza się namaszczenie krzyżmem po chrzcie (nr 358). Następują zaraz dalsze obrzędy wyjaśniające (nry 359 i 360).
OBRZĘDY WYJAŚNIAJĄCE
______________________________________________________________
NAMASZCZENIE PO CHRZCIE
358. Jeżeli ze szczególnego powodu bezpośrednio po chrzcie nie udziela się sakramentu bierzmowania, wówczas po polaniu wodą celebrans przed namaszczeniem krzyżmem wypowiada jednocześnie nad wszystkimi słowa:
Bóg wszechmogący, Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który was odrodził przez wodę i Ducha Świętego i udzielił wam odpuszczenia wszystkich grzechów, On sam namaszcza was krzyżmem zbawienia, abyście włączeni do ludu Bożego, wytrwali w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne.
Ochrzczeni: Amen.
Potem celebrans w milczeniu namaszcza krzyżmem każde dziecko na szczycie głowy. Jeżeli jest większa liczba ochrzczonych, a obecnych jest kilku kapłanów lub diakonów, wówczas każdy z nich może namaścić krzyżmem kilku ochrzczonych.
_____________________________________________________________
WŁOŻENIE BIAŁEJ SZATY
359. Celebrans mówi:
N. i N., staliście się nowym stworzeniem i przyoblekliście się w Chrystusa, przyjmijcie zatem białą szatę i zachowajcie ją nieskalaną aż na sąd naszego Pana, Jezusa Chrystusa, aby otrzymać życie wieczne.
Ochrzczeni: Amen.
Na słowa: „Przyjmijcie zatem białą szatę” chrzestni lub chrzestne nakładają neofitom białą szatę. Szata może być innego koloru, jeżeli ze względu na miejscowe zwyczaje jest to wskazane. Jeśli przemawiają za tym okoliczności, można ten obrzęd pominąć.
WRĘCZENIE ZAPALONEJ ŚWIECY
360. Celebrans bierze do rąk świecę paschalną lub jej dotyka i mówi:
Podejdźcie, ojcowie i matki chrzestne, aby nowo ochrzczonym przekazać światło.
Chrzestni ojcowie i matki podchodzą, zapalają świecę od świecy paschalnej i podają ją nowo ochrzczonym.
Następnie celebrans mówi:
Staliście się światłem w Chrystusie. Postępujcie nieustannie jak dzieci światłości, trwajcie w wierze, abyście ze wszystkimi Świętymi mogli wyjść na spotkanie przychodzącego Pana w królestwie niebieskim.
Ochrzczeni: Amen.
LITURGIA BIERZMOWANIA
361. Między sprawowaniem chrztu i bierzmowania zgromadzenie może śpiewać odpowiednią pieśń.
362. Liturgia bierzmowania może być sprawowana albo w prezbiterium, albo w samym baptysterium, w zależności od miejscowych warunków.
Jeżeli chrzest sprawował biskup, wypada, aby on również zaraz udzielił bierzmowania. W razie nieobecności biskupa może bierzmować kapłan, który chrzcił.
Gdy liczba bierzmowanych jest większa, szafarzowi bierzmowania mogą pomagać wyznaczeni do tej funkcji kapłani (por. nr 46).
363. Celebrans krótko przemawia do nowo ochrzczonych tymi lub podobnymi słowami:
Drogie dzieci. Odrodziłyście się w Chrystusie i stałyście się członkami Ciała Chrystusa i Jego kapłańskiego ludu. Macie teraz przyjąć Ducha Świętego, który został na nas wylany. Pan zesłał Go na Apostołów w dniu Pięćdziesiątnicy, Apostołowie zaś oraz ich następcy przekazali Go ochrzczonym.
Również i wy otrzymacie obiecaną moc Ducha Świętego, dzięki której doskonalej upodobnicie się do Chrystusa, będziecie dawać świadectwo o Męce i Zmartwychwstaniu Pana i staniecie się czynnymi członkami Kościoła dla budowania Ciała Chrystusowego w wierze i miłości.
Potem celebrans (mając obok siebie pomagających mu kapłanów) stoi ze złożonymi rękami i zwrócony do ludu mówi:
Najmilsi, prośmy Boga Ojca wszechmogącego, aby łaskawie zesłał Ducha Świętego na tych nowo ochrzczonych. Niech Duch Święty umocni ich swoimi obfitymi darami i przez swoje namaszczenie upodobni do Chrystusa, Syna Bożego.
Wszyscy modlą się przez jakiś czas w milczeniu.
364. Następnie celebrans (i pomagający mu kapłani) wyciągają ręce nad wszystkimi, którzy mają być bierzmowani. Natomiast tylko celebrans mówi:
Boże wszechmogący,
Ojcze naszego Pana, Jezusa Chrystusa,
który odrodziłeś te sługi swoje
przez wodę i Ducha Świętego
i uwolniłeś ich od grzechu,
ześlij na nich Ducha Świętego Pocieszyciela,
daj im ducha mądrości i rozumu,
ducha rady i męstwa,
ducha umiejętności i pobożności,
napełnij ich duchem Twojej bojaźni.
Przez Chrystusa, Pana naszego.
Wszyscy: Amen.
365. Ministrant podaje celebransowi krzyżmo święte. Każdy bierzmowany podchodzi do celebransa albo, jeżeli tak wygodniej, celebrans podchodzi do każdego z bierzmowanych. Chrzestny (chrzestna) kładzie prawą rękę na jego ramieniu i podaje celebransowi imię bierzmowanego albo wymienia je sam bierzmowany.
Celebrans zanurza w krzyżmie koniec dużego palca prawej ręki, kreśli nim na czole bierzmowanego znak krzyża i mówi:
N., PRZYJMIJ ZNAMIĘ DARU DUCHA ŚWIĘTEGO.
Bierzmowany: Amen.
Celebrans dodaje: Pokój z tobą.
Bierzmowany: I z duchem twoim.
Jeżeli inni kapłani pomagają celebransowi w udzielaniu sakramentu, wszystkie naczynia z krzyżmem wręcza im biskup, jeśli jest obecny.
Bierzmowani podchodzą do celebransa lub do kapłanów, albo, jeżeli tak wygodniej, celebrans i kapłani przystępują do bierzmowanych i namaszczają ich według opisanego sposobu.
LITURGIA EUCHARYSTII
366. Opuszcza się Symbol wiary i natychmiast odmawia się modlitwę powszechną, w której nowo ochrzczeni po raz pierwszy uczestniczą. Niektórzy z nich przynoszą dary do ołtarza.
367. W 1. Modlitwie eucharystycznej wspomina się nowo ochrzczonych w modlitwie: „Boże, przyjmij łaskawie” i rodziców chrzestnych w modlitwie:
„Pamiętaj, Boże”. Jeżeli się używa 2..3. lub 4. Modlitwy eucharystycznej, dodaje się słowa podane w Mszale.
368. Nowo ochrzczeni mogą przyjąć Komunię św. pod dwiema postaciami razem z rodzicami, chrzestnymi i świeckimi katechetami.
Przed Komunią, to znaczy przed wezwaniem „Oto Baranek Boży”, celebrans może krótko przypomnieć nowo ochrzczonym wielkość tego misterium, które jest szczytem wtajemniczenia i ośrodkiem całego chrześcijańskiego życia. Ponadto zwraca się również do tych, którzy już dawno zostali ochrzczeni, ale teraz po raz pierwszy przystępują do stołu Pańskiego.
OKRES MISTAGOGIl
369. Należy przewidzieć odpowiedni czas, zwany okresem „mistagogii”, na pogłębienie wiary nowo ochrzczonych dzieci. Wskazania dotyczące dorosłych (nry 235-239) należy dostosować do sytuacji dzieci.
